Vlag van de EU

Kiezelgoer (diatomeeënaarde of siliciumdioxide) is een goedgekeurde werkzame stof onder de Biocidenverordening voor productsoort 18. Het zit in biociden tegen ongedierte bij pluimvee. De nu lopende rechtszaak gaat over de vraag of een bedrijf een product zonder toelatingsnummer mag aanbieden met kiezelgoer erin. Met andere woorden, valt dat product onder de Biocidenverordening, of niet. De producent van kiezelgoer (aanklager) vindt van wel. De aanbieder van het product (aangeklaagde) claimt dat zijn product met kiezelgoer vanwege de louter fysieke werking geen biocide is en niet onder de verordening valt. 

Het Hof van Justitie van de Europese Unie heeft in deze zaak een ‘prejudiciële beslissing’ genomen. De Keulse rechtbank zal de knoop moeten doorhakken.   

Drie voorwaarden voor biociden 

Het Europese Hof geeft aan dat een biocide volgens de Biocidenverordening aan drie voorwaarden moet voldoen.  

  1. Het product moet bestaan uit één of meer ‘werkzame stoffen’.  

  2. Het product moet bepaalde doelstellingen nastreven, namelijk schadelijke organismen vernietigen, afschrikken of onschadelijk maken, dan wel de effecten daarvan voorkomen of bestrijden.  

  3. Het product moet ‘op een andere dan louter fysieke of mechanische wijze’ werken.  

Product wel of niet identiek aan biocide in goedkeuringsdossier 

De aanklager moest in haar goedkeuringsdossier voor kiezelgoer gebruik maken van een representatief biocide. Het gekozen product bestond voor 100% uit kiezelgoer. Als de aangeklaagde een product aanbiedt dat hieraan identiek is in samenstelling, dan zal de rechtbank volgens het Hof moeten oordelen dat dit product daarmee ook onder de Biocidenverordening valt, en dus aangemerkt wordt als biocide.

Voldoet product aan voorwaarden voor biociden 

Is dat niet het geval, dan zal de rechtbank volgens het Hof moeten beoordelen of het product aan alle drie de voorwaarden uit de Biocidenverordening voldoet. Als uit die beoordeling blijkt dat het product louter fysiek of mechanisch werkt, zoals de aangeklaagde beweert, kan de rechter oordelen dat het product met kiezelgoer niet onder de Biocidenverordening valt. Technisch gezien is er onduidelijkheid over hoe kiezelgoer precies werkt. Onder de Biocidenrichtlijn is er een besluit genomen dat de werking wel chemisch is.

Dit staat in de Manual of Decisions. Deze  is  sinds 1 oktober 2015 verouderd.  De stof heet hier 'amorphous silica'. Op basis van het besluit in de Manual of Decisions is deze stof als werkzame stof opgenomen in het Werkprogramma van ECHA voor de goedkeuring van stoffen in biociden. 

Betrokken partijen 

De aanklagende partij in het geding is Biofa, de onderneming die de goedkeuring van de werkzame stof kiezelgoer heeft aangevraagd. Biofa is de enige producent die deze stof mag leveren volgens de zogenoemde artikel 95-lijst.  

De aangeklaagde partij in het geding is Sikma. Dit bedrijf verhandelt een product dat kiezelgoer bevat, maar koopt deze stof niet van Biofa. Sikma beweert dat het product dat ze verkopen geen biocide is omdat de werkzame stof op louter fysieke of mechanische wijze werkt. Daarom valt het product volgens Sikma niet onder de Biocidenverordening en hoeft het bedrijf de werkzame stof niet te kopen van Biofa.  

Vervolg 

De Keulse rechtbank zal moeten beslissen welke van beide partijen gelijk krijgt. De uiteindelijke uitspraak kan van belang zijn voor andere goedgekeurde stoffen, waarvan ook kan worden gesteld dat ze louter fysiek of mechanisch werken.